|
اهمیت و ارزش هر علمی بستگی به موضوع آن دارد . علم اعتقادات در میان تمام علوم شریفترین و باارزش ترین موضوع است. اساس و زیربنای تمام حرکات مادی و معنوی هر انسانی اصول عقاید اوست که اگر سالم و صحیح و قوی و بی عیب باشد، اعمال و حرکات و افکار و بینشهای مختلف او صحیح و شایسته خواهد بود. بنابر این، کیفیت و کمیت توجه هر انسانی به فروع دین (که برنامه های عملی اسلام است) به میزان اعتقاد وی به اصول دین بستگی دارد.
همچنین، در میان اصول اعتقادی، مسئله خداشناسی اهمیت خاصی دارد. خداشناسی اساس و ریشه همه مسائل عقیدتی و هسته مرکزی تمام افکار و جهان بینی در انسان موحد است. امام صادق (ع) می فرمایند: اگر مردم می دانستند که شناخت خدا چقدر باارزش است، به شکوفه های رنگین دنیا چشم نمی دوختند و دنیا نزد آنان بی ارزش تر از خاک بود.
با این مقدمه کوتاه، اهمیت بحث در اصول عقاید - بویژه اصل توحید - را آغاز و فواید و نتایج اعتقاد به دین را بیان می کنیم:
آثار اعتقاد به دین:
1 ـ دین به زندگی محتوا می دهد. اگر دین را از زندگی جدا کنیم، جز پوچی و سرگردانی و تکرار چیزی نمی یابیم.
2 ـ دین تحیر را برطرف می کند. تحیر از اینکه کجا بودم و کجا هستم و برای چه هستم و به کجا می روم. امام علی (ع) می فرمایند: خداوند رحمت کند کسی را که بداند کجا بوده و کجا هست و کجا خواهد رفت.
3 ـ انسان به طور ذاتی تشنه و عاشق کمال است . تنها دین است که انسان را به کمال واقعی هدایت می کند. امام باقر (ع) می فرمایند: کمال کامل در بصیرت در دین و صبر بر مشکلات و اقتصاد و امور زندگی است.
4 ـ آرامش روانی تنها در پناه دین است. انسان بی دین همیشه دچار اضطراب و ترس و ناراحتی و پریشانی و سرگردانی است. اگر توجهی به آمارهای جهانی کنیم، بیشترین بیماریهای روانی و عصبی در جامعه هایی است که در آنها از دین خبری نیست.
5 ـ تلاش و امید در پناه دین است. آنگاه که حوادث سخت و پیچیده در زندگی انسان رخ می دهد و همه درها را به روی خود بسته می بیند و در برابر مشکلات احساس ضعف و ناتوانی می کند، تنها ایمان به مبدأ و معاد است که به یاری او می شتابد و به او نیرو می دهد. در این هنگام، می فهمد که تنها نیست و تکیه گاهی بزرگ دارد. پس با عشق و امید به تلاش و کوشش ادامه می دهد و بر سختیها چیره می شود. بنابر این، ایمان به مبدأ و معاد تکیه گاه بزرگی برای انسان و مایه استقامت و پایمردی اوست. رسول گرامی اسلام می فرماید: مؤمن همانند کوه استوار است که بادهای سخت او را حرکت نمی دهد.
دین و عدالت اجتماعی:
قلم و بیان از تبیین آثار شناخت خداوند و نقش آن در زندگی فردی و اجتماعی انسان ناتوان است. اگر انسان ارزش این شناخت را بدرستی بداند، به هیچ چیزی جز آن نمی اندیشد. از امام رضا (ع) پرسیدند که فلسفه عقیده به خدا و پیغمبران و امامان و آنچه از جانب او آمده چیست؟
حضرت فرمودند: علتهای بسیاری دارد؛ یکی از آنها این است که کسی که معتقد به خدا نیست از گناهان اجتناب نمی کند و مرتکب معصیتهای بزرگ می شود و در انجام دادن هر ظلم و فسادی که برایش لذتبخش است از هیچ کسی حساب نمی برد. طبیعی است کسی که اعتقاد به خدا و قیامت ندارد عدالت و برابری و ایثار و از خود گذشتگی و به طور کلی همه مسائل اخلاقی از نظر او پوچ و بیمحتوا و خالی از مفهوم است.
برای چنین فردی، فرقی بین ظالم و عادل و نیکوکار و جنایتکار نیست ؛ زیرا در نظر او همه با مرگ به نقطه ای مساوی می رسند. پس چه چیزی مانع این انسان از فساد و هوسرانی می شود؟ اعتقاد به خدا و قیامت باعث می شود که انسان خود را در برابر هر حرکتی مسئول بداند. انسان معتقد باور دارد که کوچکترین عمل زشت و زیبای او حساب دارد. «هر کس به اندازه ذره ای خوبی یا بدی کند آن را خواهد دید» (زلزال، آیه های 7 و 8). این اعتقاد زمینه ساز عدالت اجتماعی است. اینجاست که بایدها و نبایدهای اخلاقی معنا پیدا می کند . معتقدان به دین انسانهایی ایثارگر و متقی و پرهیزکار و جدی و کوشا خواهند بود.
چرا بسیاری از مسلمانان به نتایج یاد شده نرسیده اند؟ جواب این سؤال را با روایتی از امیر المؤمنین (ع) بیان می کنیم که فرمودند: ایمان اقرار به زبان و شناخت قلبی و عمل با اعضا و جوارح است.
روشن است که دین و ایمان اغلب مسلمانان از مرحله اول تجاوز نمی کند. در نتیجه، ایمان زبانی بدون معرفت و بدون عمل اثر و فایده ای ندارد. به فرمایش امام صادق (ع): شناخت و معرفت با عمل است. هر کس معرفت پیدا کرد به عمل راهنمایی می شود، پس هر کس عمل ندارد معرفت ندارد.
منبع: http://hozeh.tebyan.net و شبکه پیام سیما
|