ثابت بن دینار ابو حمزه ثمالی ازدری (متوفای 148) از بزرگان اهل حدیث و مقربان درگاه اهل بیت (علیهم السلام) شمرده میشود.
فضل بن شاذان روایت میکند که امام علی بن موسی الرضا درباره او فرمود: « ابو حمزه ثمالی، لقمان ( یا سلمان ) زمان خود بود». او محضر پربرکت سه امام معصوم: علی بن الحسین، محمد بن علی و جعفر بن محمد (علیهم السلام) را تماما و برهه ای از دوره امامت موسی بن جعفر را درک کرده و مورد عنایت آنان بوده است.
صدوق، نجاشی، طوسی، ابن داود و علامه حلی او را مورد اعتماد دانسته اند.
ابن ندیم درباره او میگوید: « او از نخبگان ثقات است». سید حسن نصر نیز او را چنین ستوده است: « بزرگ شیعیان کوفه بود و همگان از سخن او شنوایی داشتند ».
صارم الدین درباره او میگوید: « او نماد تشیع و شاخصه شیعیان شمرده میشود».
فضل بن شاذان روایت میکند که امام علی بن موسی الرضا درباره او فرمود:
« ابو حمزه ثمالی، لقمان ( یا سلمان ) زمان خود بود».
برخی از رجالیان عامه او را به سبب تشیع قدح کردند، ولی حاکم نیشابوری او را توثیق کرده و در « المستدرک » از او روایت کرده و سند آن را _طبق نظر بخاری و مسلم _ صحیح دانسته است.
حاکم میگوید: « قدحی جز به دلیل انتساب او به تشیع، درباره او گفته نشده؛ در صورتی که شیخین (بخاری و مسلم ) از او روایت دارند».
بزرگان اهل حدیث (از اهل سنت ) به همین دلیل، به قدح رجالیان ارجی ننهاده و از او بسیار روایت کرده اند؛ از جمله: ترمذی، ابن ماجه، خطیب بغدادی، ابن ابی شیبه، ابو جعفر طحاری، حاکم نیشابوری، ابن قتیبه، ابو نعیم و جز آنان... .(1)
او تفسیری روایی دارد که از منابع تفسیری معتبر شمرده شده و مفسرانی همچون طبری ، طبرسی ، قرطبی ، عیاشی و غیرهم از آن نقل کرده اند و اخیرا دانشمند محترم عبد الرزاق حرزالدین به گردآوری و تحقیق آن پرداخته و به چاپ رسانده است. تفسیری است دقیق، عمیق و قابل اعتماد.(2)
1- معرفت، محمد هادی، تفسیر و مفسران، ج1 ص423
2- همان، ج2، ص147
منبع: http://www.tebyan.net/index.aspx?pid=41462
وبلاگ ۱۴ معصوم ارائه دهنده مطالب ۱۴ معصوم علیهم الاسلام
جهت دسترسی به مطالب این وبلاگ روی لینک زیر کلیک نمایید:
مدیریت: علی کریمی
فردی در باره ایمان و تعریف آن از امیر مومنان – که درود و سلام خدا برو و خاندانش باد – پرسید. امام با بیانی شیوا منطقی و منظم بیان فرمودند که :
الف- صبر ب- یقین ج- عدل د- جهاد
1- شوق ،
2- هراس ،
3- زهد
4- انتظار.
• آن کس که اشتیاق بهشت دارد ، شهوتهایش کاستى گیرد ،
• و آن کس که از آتش جهنّم مى ترسد ، از حرام دورى مىگزیند ،
• و آن کس که در دنیا زهد مى ورزد ، مصیبت را ساده پندارد ،
• و آن کس که مرگ را انتظار مى کشد، در نیکىها شتاب مىکند .
1- بینش زیرکانه ،
2- دریافت حکیمانة واقعیتها ،
3- پند گرفتن از حوادث روزگار ،
4- و پیمودن راه درست پیشینیان .
• پس آن کس که هوشمندانه به واقعیت ها نگریست ، حکمت را آشکارا بیند ،
• و آن که حکمت را آشکارا دید ، عبرت آموزى را شناسد ،
• و آن که عبرت آموزى را شناخت، گویا چنان است که با گذشتگان مى زیسته است .
1- فکرى ژرف اندیش ،
2- دانشى عمیق و به حقیقت رسیده ،
3- نیکو داورى کردن
4- استوار بودن در شکیبایى .
• پس کسى که درست اندیشد به ژرفاى دانش رسید
• و آن کس که به حقیقت دانش رسید ، از چشمة زلال شریعت نوشید ،
• پس کسى که شکیبا شد در کارش زیاده روى نکرده با نیکنامى در میان مردم زندگى خواهد کرد .
1- امر به معروف
2- نهى از منکر
3- راستگویى در هر حال
4- و دشمنى با فاسقان
• پس هر کس به معروف امر کرد ، پشتوانه نیرومند مؤمنان است ،
• و آن کس که از زشتىها نهى کرد ، بینى منافقان را به خاک مالید ،
• و آن کس که در میدان نبرد صادقانه پایدارى کند حقّى را که بر گردن او بوده ادا کرده است ،
• و کسى که با فاسقان دشمنى کند و براى خدا خشم گیرد ، خدا هم براى او خشم آورد ، و روز قیامت او را خشنود سازد» .
متن کلام امام علیه السلام:
وَ سُئِلَ [علیه السلام] عَنِ الْإِیمَانِ فَقَالَ الْإِیمَانُ عَلَى أَرْبَعِ دَعَائِمَ عَلَى الصَّبْرِ وَ الْیَقِینِ وَ الْعَدْلِ وَ الْجِهَادِ وَ الصَّبْرُ مِنْهَا عَلَى أَرْبَعِ شُعَبٍ عَلَى الشَّوْقِ وَ الشَّفَقِ وَ الزُّهْدِ وَ التَّرَقُّبِ فَمَنِ اشْتَاقَ إِلَى الْجَنَّةِ سَلَا عَنِ الشَّهَوَاتِ وَ مَنْ أَشْفَقَ مِنَ النَّارِ اجْتَنَبَ الْمُحَرَّمَاتِ وَ مَنْ زَهِدَ فِى الدُّنْیَا اسْتَهَانَ بِالْمُصِیبَاتِ وَ مَنِ ارْتَقَبَ الْمَوْتَ سَارَعَ إِلَى الْخَیْرَاتِ وَ الْیَقِینُ مِنْهَا عَلَى أَرْبَعِ شُعَبٍ عَلَى تَبْصِرَةِ الْفِطْنَةِ وَ تَأَوُّلِ الْحِکْمَةِ وَ مَوْعِظَةِ الْعِبْرَةِ وَ سُنَّةِ الْأَوَّلِینَ فَمَنْ تَبَصَّرَ فِى الْفِطْنَةِ تَبَیَّنَتْ لَهُ الْحِکْمَةُ وَ مَنْ تَبَیَّنَتْ لَهُ الْحِکْمَةُ عَرَفَ الْعِبْرَةَ وَ مَنْ عَرَفَ الْعِبْرَةَ فَکَأَنَّمَا کَانَ فِى الْأَوَّلِینَ وَ الْعَدْلُ مِنْهَا عَلَى أَرْبَعِ شُعَبٍ عَلَى غَائِصِ الْفَهْمِ وَ غَوْرِ الْعِلْمِ وَ زُهْرَةِ الْحُکْمِ وَ رَسَاخَةِ الْحِلْمِ فَمَنْ فَهِمَ عَلِمَ غَوْرَ الْعِلْمِ وَ مَنْ عَلِمَ غَوْرَ الْعِلْمِ صَدَرَ عَنْ شَرَائِعِ الْحُکْمِ وَ مَنْ حَلُمَ لَمْ یُفَرِّطْ فِى أَمْرِهِ وَ عَاشَ فِى النَّاسِ حَمِیداً وَ الْجِهَادُ مِنْهَا عَلَى أَرْبَعِ شُعَبٍ عَلَى الْأَمْرِ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّهْیِ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ الصِّدْقِ فِى الْمَوَاطِنِ وَ شَنَآنِ الْفَاسِقِینَ فَمَنْ أَمَرَ بِالْمَعْرُوفِ شَدَّ ظُهُورَ الْمُؤْمِنِینَ وَ مَنْ نَهَى عَنِ الْمُنْکَرِ أَرْغَمَ أُنُوفَ الْکَافِرِینَ وَ مَنْ صَدَقَ فِى الْمَوَاطِنِ قَضَى مَا عَلَیْهِ وَ مَنْ شَنِئَ الْفَاسِقِینَ وَ غَضِبَ لِلَّهِ غَضِبَ اللَّهُ لَهُ وَ أَرْضَاهُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ
نهج البلاغه حکمت 31 - معرفة اقسام الایمان