از ژرفای نماز (3)

در اینجا، نیمه دوم سوره حمد شروع می شود که مشتمل بر اظهار عبودیت و طلب هدایت است.

در اینجا، نیمه دوم سوره حمد شروع می شود که  مشتمل بر اظهار عبودیت و طلب هدایت است: ·      «ایاک نعبد» (فقط تو را عبودیت مى‏کنیم)؛ یعنى همه وجود ما و تمامى مقدورات جسمى و روانى و فکرى ما در اختیار خدا و در راه فرمان او و براى اوست. نمازگزار با این جمله بند عبودیت غیر خدا را از دست و پا و گردن خود مى‏گسلد. داعیه‏هاى خداوندگارى را رد مى‏کند. مدعیان ربوبیت را - که در طول تاریخ همواره عامل طبقه‏بندى جامعه‏ها بوده اند و بشر را در زنجیر عبودیت و استضعاف و اسیر و مقید مى‏ کردند - نفى مى‏کند. خود را و همه مؤمنان به خدا را از مرز اطاعت و فرمانبرى هر کس جز خدا و هر نظامى جز نظام الهى فراتر مى‏برد. خلاصه، با پذیرش بندگى خدا، بندگى بندگان را به دور مى‏ریزد و از این راه خود را در سلک موحدان واقعى قرار مى‏دهد. اعتراف و قبول عبودیت محض در برابر و براى خدا از اصول فکرى و عملى بسیار مهم در اسلام و همه آیینهاى الهى است که از آن به ‏«الوهیت انحصارى خدا» تعبیر مى‏شود؛ یعنى اینکه فقط خداست که ‏باید اله (معبود) باشد و هیچ کس جز خدا را نباید عبادت و عبودیت کرد. همیشه کسانى بوده‏اند که این حقیقت را درست نفهمیده‏اند و از آن برداشتهاى غلط و محدودى کرده‏اند و از این رو ناآگاهانه به عبودیت غیر خدا دچار شده‏اند. آنان گمان برده‏اند که‏ عبادت خدا تنها به معناى تقدیس و نیایش اوست. در اصطلاح قرآن و حدیث، آگاهى از معناى گسترده عبادت ‏بى‏پایگى این پندار را روشن مى‏کند. عبادت در اصطلاح قرآن و حدیث تعبیرى است از: اطاعت و تسلیم و انقیاد مطلق در برابر فرمان و قانون و نظامى که از سوى هر مقام و قدرتى به انسان ابلاغ شود، خواه این انقیاد و اطاعت ‏با حس تقدیس و نیایش همراه باشد و خواه نباشد. بنابر این، همه کسانى که نظامها و قانونها و فرمانهاى هر قدرت غیر الهى را از سر طوع و تسلیم پذیرا مى‏شوند عابدان و بندگان آن نظامها و پدیدآورندگان آن اند. اگر با این حال جایى براى مقررات الهى نیز باز گذارند و در بخشى از زندگى فردى و اجتماعى به قانون و فرمان خدا عمل کنند، «مشرک‏» خواهند بود (کسى که بجز خدا کس دیگر را نیز عبادت مى‏کند)؛ و اگر همین بخش را نیز به خدا ندهند، «کافر» اند. (کافر کسى است که حقیقت نمایان و درخشان وجود خدا را ندیده مى‏گیرد و به گونه اعتقادی یا عملی آن را انکار مى‏کند.) با اطلاع از این شناخت اسلامى، به آسانى مى‏توان دریافت‏ که ادیان الهى که نخستین شعار دعوت خود را کلمه‏ «لااله الاالله‏»  (هیچ معبودى جز خدا نیست) قرار مى‏دادند چه مى‏گفتند و چه مى‏خواستند و با چه چیزی  و چه کسی طرف مى‏شدند. این حقیقت - حقیقت معناى عبادت - در مدارک اسلامى و در قرآن و حدیث چندان متواتر و روشن است که براى تدبرکنندگان و هوشمندان جاى کمترین تردیدى باقى نمى‏گذارد. «ابوبصیر» از امام صادق (ع) روایت کرده است که آن حضرت (خطاب به شیعیان راستین زمان خود) فرمودند: شمایید آنان که از عبادت طاغوت سر باز زده‏اند.  هر آن کس که ستمگرى را فرمان برد او را عبادت کرده است. «و ایاک نستعین» (و فقط از تو مدد مى‏خواهیم)؛ از رقیبان تو و از مدعیان الوهیت توقع هیچ‏گونه یارى و کمک نداریم. آنان، به همان علت که زیر بار الوهیت ‏خدا نرفته‏اند، به بندگان و پویندگان راه خدا نیز کمکى نخواهند کرد. راه خدا راه پیامبران خداست. پویشى در راه‏ حق و عدل است. برادرى و همبستگى و همزیستى میان همه افراد بشر و ارزش دادن به انسان و نفى تبعیضها و ستمها و نابرابریهاست. رقیبان خدا و مدعیان خداوندی - که شالوده حیات ننگین و برخورداریهای غاصبانه خود را بر نابود کردن همه این ارزشهاى اصیل نهاده‏اند - چگونه ممکن است ‏بندگان خدا را یارى و مدد دهند؟ آنان با بندگان خدا جنگى آشتى‏ناپذیر و قهرى بى‏امان دارند. پس فقط از خدا مدد مى‏جوییم، از نیروى هوشمندى و اراده‏اى که در ما نهاده است، از ابزارها و اسبابى که براى زنده بودن و زندگى کردن به ما داده، از سنتها و قانونهاى طبیعى و تاریخیش که چون شناخته شود، راهگشاى اندیشه و عمل است، و از همه فراورده‏هاى قدرتش که سپاهیان مقتدر اویند و در خدمت‏ بشرند.                     از فرمایشهای مقام معظم رهبری منبع: شبکه پیام سیما