|
حقوق دیگران شناخت و مراعات حقوق دیگران
شناخت وظیفه پایه انجام دادن وظیفه است. انسانها در جامعه نسبت به یکدیگر وظایف متقابل دارند. شناخت این حقوق و انجام دادن آنها و مراعات دو جانبه آن ضامن تصحیح روابط و سالمسازى معاشرتها و زدودن کدورتها و کاهشاختلافها و گلهمندی هاست.
در جامعه انسانى، جز با مراعات حقوق دیگران ، وضع رفتارى سامان نمىپذیرد. برای مثال، پدر و مادر نسبت به فرزندان و برعکس؛ و زن در برابر شوهر؛ و شوهر در برابر زن؛ و فرمانده و سرباز نسبت به هم؛ و دو شریک با یکدیگر؛ و کارفرما و کارگر؛ و معلم وشاگرد؛ و همسایه با همسایه؛ مشاور و مشورتخواه؛ خویشاوندان و ارحام؛ و برادران و خواهران دینى و مسلمان با مسلمان؛ و ... همه و همه نسبت به هم وظایفی دارند. اینها نمونههایى از ارتباطهاى اجتماعى است که هر کدام نسبت به هم محدوده و مجموعهاى از تکالیف دارند که در اسلام به آن توصیه شده است. بسیارى از مشکلات، یا پیش نخواهد آمد، یا برطرف می شود؛ اگر این وظایف و تکالیف و حقوق:
1- «شناخته» شود.
2- به آنها «عمل» شود.
3- عمل دوسویه و متقابل باشد.
حقوق مسلمانى:
«رسالةالحقوق» از امام زینالعابدین(ع) جامعترین حدیثى است که به بیان حقوق و وظایف متقابل پرداخته است. حق برادر دینى و حق همسایه و حق خویشاوند و حق فرزند و فرزندان و پدر و مادر و حق زن و شوهر و حق شاگرد و استاد و حق مولا و بنده و حق همنشین و دوست و شریک و حق والى و رعیت ... از جمله حقوقى است که در این حدیث ارزشمند بیان شده است.
مسلمان متعهد در جامعه اسلامى خود را نسبت به برادران دینى مسئول احساس مىکند و تکالیفى بر عهده می گیرد. هر مسلمانى باید این حق را بر گردن خویش احساس و مراعات کند تا اثر خویش را بگذارد. این حقوق بسیار است؛ در اینجا به برخى از آنها که در احادیث اسلامى آمده است، اشاره مى کنیم:
1- مسلمان باید آنچه را براى خود دوست دارد براى برادر دینىخودش هم بپسندد؛ و آنچه را که براى خود نمىپسندد براى دیگران هم نپسندد و روا نشمارد. این اولین و مهمترین حقى است که هر مسلمان بر گردن دیگری دارد
2- مسلمان نباید مسلمان دیگر را با دست و زبان برنجاند. این مهمترین اصل اخلاقى و معاشرتى اسلام و نشانه مسلمانى است. رسول خدا (ص) می فرمایند: مسلمان کسى است که مسلم
3- مسلمان باید در برابر مسلمان متواضع باشد و تکبر نکند.
4- بسادگی حرف دیگران را درباره مؤمن و مسلمان نشنود و نپذیرد و به سخن چینی ها گوش ندهد و در پى خطاها و عیوب نباشد . اگر هم نقطهضعفى از کسى شنید یا فهمید، آن را فاش نسازد و آبرویش را نبرد. از نظر مسلمانى و دینى، کسى که در پی عیوب مسلمانان باشد گرفتار سقوط است و از ولایت خدا بیرون است و در ولایت شیطان قرار دارد. پیامبر اسلام (ص) می فرمایند: اى کسانى که به زبان مسلمان شدهاید، ولى دلهایتان مسلمان نشده است، در پی عیبها و لغزشهاى مسلمانان نباشید؛ زیرا هر کس در پىشمارش و یافتن عیبهاى مسلمانان باشد خدا هم پىجوى عیب او خواهد شد؛ و هر که خدا در پى عیوبش افتد رسوا می شود.
5- مسلمان باید از قطع رابطه و قهر کردن خودداری کند. اگر هم قطع ارتباط پیش آمد، آن را بیش از سه روز طول ندهد؛ و فضیلت از آن کسى است که زودتر آشتى کند و در صلح کردن پیشگام و پیشقدم شود. هر اندازه که این جدایى بیشتر شود شیطان خوشحالتر مىشود.
منبع: شبکه پیام سیما | 
