عدالت در قرآن ( قسمت۱۳ )

سوره  الحدید آیه  25 

 لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَیِّنَاتِ وَأَنزَلْنَا مَعَهُمُ الْکِتَابَ وَالْمِیزَانَ لِیَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ وَأَنزَلْنَا الْحَدِیدَ فِیهِ بَأْسٌ شَدِیدٌ وَمَنَافِعُ لِلنَّاسِ وَلِیَعْلَمَ اللَّهُ مَن یَنصُرُهُ وَرُسُلَهُ بِالْغَیْبِ إِنَّ اللَّهَ قَوِیٌّ عَزِیزٌ

ترجمه فارسی

ما پیامبرانمان را با دلیلهای روشن فرستادیم و با آنها کتاب و ترازو، رانیز نازل کردیم تا مردم به عدالت عمل کنند و آهن را که در آن نیرویی سخت و منافعی برای مردم است فرو فرستادیم ، تا خدا بداند چه کسی به نادیده ، او و پیامبرانش را یاری می کند زیرا خدا توانا و پیروزمند است

ترجمه انگلیسی

Certainly We sent Our apostles with clear arguments, and sent down with them the Book and the balance that men may conduct themselves with equity; and We have made the iron, wherein is great violence and advantages to men, and that Allah may know who helps Him and His apostles in the secret; surely Allah is Strong, Mighty.

بیان آیات خدای تعالی پس از اشاره به قساوتی که دلهای مومنین را فرا گرفته ، و در نتیجه در امتثال تکالیف دینی و مخصوصا انفاق در راه خدا که مایه قوام امر جهاد است تثاقل ورزیدند، و آنگاه ایشان را به اهل کتاب تشبیه کرد که در اثر طولانی شدن مهلت خدا به آنان دلهایشان دچار قساوت گردید، اینک در این آیات غرض الهی از فرستادن رسولان و نازل کردن کتاب و میزان همراه ایشان را بیان کرده ، می فرماید: غرض از این ارسال رسل و انزال کتب این بود که انبیا مردم را به عدالت عادت دهند، تا در مجتمعی عادل زندگی کنند، و آهن را نازل کرد تا بندگان خود را در دفاع از مجتمع صالح خود و بسط کلمه حق در زمین بیازماید، علاوه بر منافع دیگری که آهن دارد، و مردم از آن بهره مند می شوند. آنگاه فرمود که نوح و ابراهیم (علیه السلام ) را فرستاد، و نبوت و کتاب را در ذریه آن دو بزرگوار قرار داد، و یکی پس از دیگری رسولانی گسیل داشت ، و این سنت همچنان در تمامی امتها استمرار یافت ، و نتیجه کار همواره این بود که عده ای از مردم راه حق را یافته ، اکثریتی از ایشان فاسق شدند، و سپس سوره را با دعوت مردم به این معنا ختم می کند که ایمان خود را تکمیل کنند ، تا از رحمت خدا دو چندان عایدشان گردد. لقد ارسلنا رسلنا بالبینات و انزلنا معهم الکتاب و المیزان لیقوم الناس بالقسط ... این آیه مطلب تازه ای از سر گرفته ، و با آن معنای تشریع دین از راه ارسال رسل و انزال کتاب و میزان را بیان می کند و می فرماید که : غرض از این کار این است که مردم به قسط و عدالت عادت کرده و خوی بگیرند، و نیز به این وسیله و با انزال حدید امتحان شوند، و برایشان معلوم شود که چه کسی خدای نادیده را یاری می کند، و چه کسی از یاری او مضایقه می نماید، و نیز بیان کند که امر رسالت از آغاز خلقت مستمرا در بشر جریان داشته ، و به طور مداوم از هر امتی جمعی هدایت یافته ، و بسیاری فاسق شده اند. پس منظور از کلمه بینات در جمله لقد ارسلنا رسلنا بالبینات آیات بینات است ، آیاتی که به وسیله آن بیان می کند که رسولان ، فرستاده از جانب اویند ، و آن آیات یا عبارت است از معجزات باهره ، و یا بشارت واضح ، و یا حجتهای قاطع . و انزلنا معهم الکتاب - منظور از کتاب وحیی است که صلاحیت آن را دارد که نوشته شود و به صورت کتاب در آید، ( نه اینکه کتاب جلد شده از آسمان بفرستد ) بلکه دستوراتی است که می شود آن را نوشت ، دستوراتی که مشتمل است بر معارفی دینی ، از قبیل عقاید حق و اعمال صالح ، و این کتابهای آسمانی که معنایش معلوم شد، عبارتند از پنج کتاب 1 - کتاب نوح ، 2 - کتاب ابراهیم ، 3 - کتاب تورات ، 4 - کتاب انجیل ، 5 - کتاب قرآن . و المیزان لیقوم الناس بالقسط - مفسرین ، میزان را به همان ترازو که دارای دو کفه است و سنگینیها را با آن می سنجند تفسیر کرده اند، و جمله لیقوم الناس بالقسط را غایت و غرض انزال میزان گرفته ، گفته اند: معنای جمله این است که : ما ترازو را نازل کردیم تا مردم را به عدالت در معاملات خود عادت دهیم ، و در نتیجه دیگر خسارت و ضرری نبینند، و اختلالی در وزنها پدید نیاید، و نسبت میان اشیاء مضبوط شود، چون قوام زندگی بشر به اجتماع است ، و قوام اجتماع هم به معاملاتی است که در بین آنان دائر است ، و یا مبادلاتی که با دادن این کالا و گرفتن آن کالا صورت می گیرد، و معلوم است که قوام این معاملات و مبادلات در خصوص کالاهایی که باید وزن شود به این است که نسبت میان آنها محفوظ شود، و این کار را ترازو انجام می دهد. تفسیر دیگری که احتمالا می شود برای میزان کرد - و خدا داناتر است - این است که : منظور از میزان ، دین باشد، چون دین عبارت است از چیزی که عقاید و اعمال اشخاص با آن سنجیده می شود، و این سنجش هم مایه قوام زندگی سعیده انسان اجتماعی و انفرادی است ، و این احتمال با سیاق کلام که متعرض حال مردم از حیث خشوع و قساوت قلب و جدیت و سهل انگاریشان در امر دین است سازگارتر است . بعضی هم گفته اند: مرادا ز میزان ، عقل است.

منبع: http://qurankarim.blogfa.com/cat-14.aspx

عدالت در قرآن ( قسمت ۱۲)

سوره الممتحنة آیه  8 

 لَا یَنْهَاکُمُ اللَّهُ عَنِ الَّذِینَ لَمْ یُقَاتِلُوکُمْ فِی الدِّینِ وَلَمْ یُخْرِجُوکُم مِّن دِیَارِکُمْ أَن تَبَرُّوهُمْ وَتُقْسِطُوا إِلَیْهِمْ إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الْمُقْسِطِینَ

ترجمه فارسی

خدا شما را از نیکی کردن و عدالت ورزیدن با آنان که با شما در دین ، نجنگیده اند و از سرزمینتان بیرون نرانده اند ، باز نمی دارد خدا کسانی راکه به عدالت رفتار می کنند دوست دارد .

ترجمه انگلیسی

Allah does not forbid you respecting those who have not made war against you on account of (your) religion, and have not driven you forth from your homes, that you show them kindness and deal with them justly; surely Allah loves the doers of justice.

کلمه اقساط که مصدر فعل تقسطوا است ، به معنای معامله به عدل است . و جمله ان تبروهم بدل است از کلمه الذین .... و جمله ان الله یحب المقسطین تعلیل است برای جمله لا ینهیکم .... و معنای آیه این است که : خدا با این فرمانش که فرمود: دشمن مرا و دشمن خود را دوست نگیرید نخواسته است شما را از احسان و معامله به عدل با آنهایی که با شما در دین قتال نکردند، و از دیارتان اخراج نکردند، نهی کرده باشد، برای اینکه احسان به چنین کفاری خود عدالتی است از شما، و خداوند عدالتکاران را دوست می دارد. بعضی از مفسرین گفته اند: این آیه شریفه با آیه فاقتلوا المشرکین حیث وجدتموهم نسخ شده . لیکن این نظریه درست نیست ، برای اینکه آیه مورد بحث با اینکه مطلق است ، شامل غیر اهل ذمه و اهل معاهده نمی شود، و کفاری که با اسلام سر جنگ دارند مشمول این آیه نیستند، تا آیه سوره توبه ناسخ آن باشد، چون آیه مذکور تنها به کفار حربی و مشرکین نظر دارد، با این حال چطور می تواند ناسخ آیه مورد بحث باشد، با اینکه هیچ مزاحمتی بین آن دو نیست . انما ینهیکم الله عن الذین قاتلوکم فی الدین و اخرجوکم من دیارکم و ظاهروا علی اخراجکم ان تولوهم ... منظور از الذین قاتلوکم ... مشرکین مکه اند. و معنای ظاهروا علی اخراجکم این است که یکدیگر را در بیرون کردن شما کمک کردند. و جمله ان تولوهم بدل است از جمله الذین قاتلوکم . و در جمله و من یتولهم فاولئک هم الظالمون قصر افراد به کار رفته ( یعنی حکم کلی لا تتخذوا عدوی ...، را که به اطلاقش شامل دوستی با همه کفار می شد، منحصر کرد در یک طائفه از کفار، یعنی کفار مشرک مکه و یاوران ایشان )، در نتیجه معنای آیه چنین می شود: دوستداران مشرکین مکه و دوستداران یاران مشرکین که علیه مسلمین آنها را کمک کردند، تنها آنان ستمکار و متمردان از نهی خدایند، نه مطلق دوستداران کفار. ممکن هم هست جمله مورد بحث از باب قصر و حصر نباشد، بلکه تنها برای تاکید .

منبع: http://qurankarim.blogfa.com/cat-13.aspx

اطلاع

بسم الله الرحمن الرحیم

با سلام به شما کاربر گرامی

از اینکه به این وبلاگ آمدید متشکرم

هر روز عصرها با سری مقالات ؛عدالت در قرآن؛ این وبلاگ بروز می شود.

منتظر مقالات جدید باشید.

لطفا هر روز به این وبلاگ مراجعه فرمایید.

با تشکر

رسول کریمی

www.quran14.ir

منتظر نامه های شما هستم:

[e-mail]

عدالت در قرآن ( قسمت۱۱ )

سوره اعراف آیه 29

قُلْ أَمَرَ رَبِّی بِالْقِسْطِ وَأَقِیمُواْ وُجُوهَکُمْ عِندَ کُلِّ مَسْجِدٍ وَادْعُوهُ مُخْلِصِینَ لَهُ الدِّینَ کَمَا بَدَأَکُمْ تَعُودُونَ

ترجمه فارسی

بگو : پروردگار من به عدل فرمان داده است ، و به هنگام هر نماز روی به جانب او دارید و او را با ایمان خالص بخوانید و همچنان که شما را آفریده است باز می گردید

ترجمه انگلیسی

 .Say: My Lord has enjoined justice, and set upright your faces at every time of prayer and call on Him, being sincere to Him in obedience; as He brought you forth in the beginning, so shall you also return.

تفسیر آیه

قل امر ربی بالقسط و اقیموا وجوهکم عند کل مسجد و ادعوه مخلصین له الدین پس از آنکه در آیه قبلی امر به فحشاء را نفی نمود و فرمود : " این افترایی است که به خدا می بندید و هیچ شاهد و دلیلی از طریق وحی ندارید " در این آیه چیزی را که خدا به آن امر کرده ذکر می کند ، و معلوم است که چنین چیزی مقابل آن امر شنیعی است که در آیه قبلی بود ، و آن " قسط " است که قرار گرفتنش در برابر آن امر شنیع می فهماند که آن امر کاری بوده که از حد میانه به طرف افراط و یا تفریط منحرف بوده است . " قسط " بنا به گفته راغب ، هم بهره عادلانه را گویند . خداوند می فرماید : لیجزی الذین آمنوا و علموا الصالحات بالقسط  و اقیموا الوزن بالقسط  و هم به معنای جور و گرفتن بهره دیگران آمده ، چیزی که هست این ماده ( قسط ) در باب افعال معنای اول را می رساند مانند و اقسطوا ان الله یحب المقسطین  و در باب ثلاثی مجرد معنای دوم را ، مانند و اما القاسطون فکانوا لجهنم حطبا  پس بنا به گفته راغب مقصود از جمله مزبور این خواهد بود : " بگو پروردگار من امر به گرفتن بهره عادلانه و ملازمت میانه روی در همه امور و ترک افراط و تفریط کرده " و معلوم است که راه میانه در عبادت این است که مردم به سوی خدا بازگشت نموده به جای پرستش بت ها و تقلید از بزرگان قوم به معابد در آمده خدا را به خلوص عبادت کنند . و اقیموا وجوهکم عند کل مسجد - این جمله را به حسب ظاهر معطوف است به چیزی که رسول خدا ( صلی الله علیه و آله ) باید به مردم برساند ، برای اینکه جمله " پروردگار من امر به میانه روی کرده " در حقیقت به منزله این است که بفرماید : " میانه رو باشید " . و بنابراین ، تقدیر این دو جمله چنین است : " باید میانه رو باشید و روی خود را متوجه هر مسجد کنید " . وجه هر چیز آن قسمتی است که با آن با چیزهای دیگر روبرو می شود ، و اقامه وجه در هنگام عبادت در یک انسان کامل عبارت از این است که خود را طوری سازد و آنچنان حواس خود را تمرکز دهد که امر به عبادت قائم به او شود و او بتواند آن امر را بطور کامل و شایسته و بدون هیچ نقصی امتثال کند . پس برگشت اقامه وجه در هنگام عبادت به این است که انسان در این موقع دلش چنان مشغول خدا باشد که از هر چیز دیگری منقطع شود . بنابراین ، جمله و اقیموا وجوهکم عند کل مسجد به ضمیمه و ادعوه مخلصین له الدین این معنا را افاده می کند که : بر هر عابد واجب است که در عبادت خود توجه را از غیر عبادت ، و در بندگی برای خدا توجه را از غیر منقطع سازد . یکی از چیزهایی که غیر خدا است همان عبادت او است ، پس عابد نباید به عبادت خود توجه کند زیرا عبادت توجه است نه متوجه الیه ، و توجه به عبادت ، معنای عبادت و توجه به خدا بودن آن را از بین می برد.

منبع: http://qurankarim.blogfa.com/cat-12.aspx

شماره بعدی این مطلب در عصر شنبه ۱۲ اسفند ۱۳۸۵ به وقت ایران

عدالت در قرآن ( قسمت۱۰ )

 سوره یونس آیه  47

. وَلِکُلِّ أُمَّةٍ رَّسُولٌ فَإِذَا جَاء رَسُولُهُمْ قُضِیَ بَیْنَهُم بِالْقِسْطِ وَهُمْ لاَ یُظْلَمُونَ 

ترجمه فارسی

 هر امتی را پیامبری بود و چون پیامبرشان بیامد کارها میانشان به عدالت فیصله یافت و مورد ستم واقع نشدند

ترجمه انگلیسی

.And every nation had an apostle; so when their apostle came, the matter was decided between them with justice and they shall not be dealt with unjustly.

تفسیر آیه

 و لکل امه رسول فاذا جاء رسولهم قضی بینهم بالقسط و هم لا یظلمون این آیه شریفه از قضایی الهی خبر می دهد که به دو قضاء تقسیم می شود : یکی اینکه هر امتی از امتها رسولی دارد ، که حامل رسالت و پیامهای خدای تعالی به سوی ایشان است و مامور است آن پیامها را به آنان ابلاغ نماید . و قضاء دوم این است که وقتی پیامبر هر امتی به سوی آن امت آمد و رسالت الهی را به آنان ابلاغ نمود ، قهرا اختلاف راه انداخته گروهی تصدیقش و گروه دیگر تکذیبش کردند در آن زمان خدای تعالی بین آنان قضاء به حق و عدل می راند ، بدون اینکه به آنان ستم روا بدارد . این آن معنایی است که از آیه شریفه با کمک سیاق و زمینه گفتار استفاده می شود . و از آن برمی آید که در جمله فاذا جاء رسولهم کوتاه گویی و حذف به کار رفته و نیز به جای اسم ظاهر ضمیر به کار رفته ، و تقدیر کلام چنین است : فاذا جاء رسولهم الیهم و بلغ الرساله فاختلف قومه بالتکذیب و التصدیق قضی بینهم بالقسط = همینکه رسولشان به سوی آنان آمد و رسالت خود را ابلاغ نمود ، مردم در تکذیب او و تصدیقش دو دسته شدند ، پس خدای تعالی به عدالت بین آن دو حکم کرد . دلیل بر اینکه آیه شریفه چنین تقدیری دارد ، جمله قضی بینهم بالقسط و هم لا یظلمون است ، چون قضاوت در جایی درست است که پای اختلافی در میان باشد ، و چون در جایی که قضاوت و داوری به نفع یک طرف و قهرا به ضرر طرف دیگر است و قهرا آن ضرر ، یا حق کشی است و یا عذاب ، هرجا که سخن از قضاوت به میان آید این سؤال به ذهن شنونده وارد می شود که آیا این قضاوت به عدالت است یا حق کشی ؟ و آیا در این قضاوت به آن کسی که علیه او حکم شده ظلم شده است یا نه ، لذا در جمله مورد بحث فرمود : خدای تعالی به عدالت داوری می کرده و به هیچ قومی ستم نمی کرده . و اما اینکه چرا نفرمود : لکل امه نبی ؟ در پاسخ می گوییم : ما قبلا در مباحثی که در جلد دوم این کتاب پیرامون نبوت داشتیم فرق میان رسول و نبی را بیان کردیم ، و قضاوتی که در آیه مورد بحث سخن از آن رفته از خواص رسالت است نه نبوت . و یقولون متی هذا الوعد ان کنتم صادقین این جمله حکایت سؤالی است از ناحیه مشرکین از رسول خدا ( صلی الله علیه و آله ) ، که زمان این قضاوتی که خدا وعده اش را داده کی است ؛ و به دلیل اینکه خدای تعالی به رسول گرامی اش دستور داده که در پاسخ آنان بفرماید : " بگو من برای خودم مالک هیچ ضرر و نفعی نیستم مگر آنچه که خدا خواسته باشد ، و برای هر امتی اجل معینی است " منظور از آن قضاء ، قضاء دنیوی است . و نیز سؤال کنندگان بعضی از مشرکین معاصر رسول خدا ( صلی الله علیه و آله ) بوده اند ، چون از جمله " برای هر امتی اجل معینی است " می فهمیم که خدای تعالی به خاطر نافرمانی یک امت آن امت را قبل از فرارسیدن اجلش در دنیا هلاک نمی کند . و نیز از جمله " بگو من مالک نفع و ضرر خویش نیستم ... " می فهمیم سؤال کنندگان بعضی از مشرکین معاصر رسول خدا ( صلی الله علیه و آله ) بوده اند.

منبع: http://qurankarim.blogfa.com/cat-10.aspx

عدالت در قرآن ( قسمت۹ )

سوره یونس آیه  54 

 وَلَوْ أَنَّ لِکُلِّ نَفْسٍ ظَلَمَتْ مَا فِی الأَرْضِ لاَفْتَدَتْ بِهِ وَأَسَرُّواْ النَّدَامَةَ لَمَّا رَأَوُاْ الْعَذَابَ وَقُضِیَ بَیْنَهُم بِالْقِسْطِ وَهُمْ لاَ یُظْلَمُونَ 

ترجمه فارسی

 اگر هر گنهکاری صاحب همه روی زمین باشد ، خواهد که خود را بدان از عذاب ، باز خرد و چون عذاب را بنگرند پشیمانی خویش در دل نهان دارند میانشان به عدالت حکم شود و مورد ستم واقع نگردند

ترجمه انگلیسی

.And if every soul that has done injustice had all that is in the earth, it would offer it for ransom, and they will manifest regret when they see the chastisement and the matter shall be decided between them with justice and they shall not be dealt with unjustly.

تفسیر آیه

 جمله قضی بینهم بالقسط و هم لا یظلمون است ، چون قضاوت در جایی درست است که پای اختلافی در میان باشد ، و چون در جایی که قضاوت و داوری به نفع یک طرف و قهرا به ضرر طرف دیگر است و قهرا آن ضرر ، یا حق کشی است و یا عذاب ، هرجا که سخن از قضاوت به میان آید این سؤال به ذهن شنونده وارد می شود که آیا این قضاوت به عدالت است یا حق کشی ؟ و آیا در این قضاوت به آن کسی که علیه او حکم شده ظلم شده است یا نه ، لذا در جمله مورد بحث فرمود : خدای تعالی به عدالت داوری می کرده و به هیچ قومی ستم نمی کرده . و اما اینکه چرا نفرمود : لکل امه نبی ؟ در پاسخ می گوییم : ما قبلا در مباحثی که در جلد دوم این کتاب پیرامون نبوت داشتیم فرق میان رسول و نبی را بیان کردیم ، و قضاوتی که در آیه مورد بحث سخن از آن رفته از خواص رسالت است نه نبوت . و یقولون متی هذا الوعد ان کنتم صادقین این جمله حکایت سؤالی است از ناحیه مشرکین از رسول خدا ( صلی الله علیه و آله ) ، که زمان این قضاوتی که خدا وعده اش را داده کی است ؛ و به دلیل اینکه خدای تعالی به رسول گرامی اش دستور داده که در پاسخ آنان بفرماید : " بگو من برای خودم مالک هیچ ضرر و نفعی نیستم مگر آنچه که خدا خواسته باشد ، و برای هر امتی اجل معینی است " منظور از آن قضاء ، قضاء دنیوی است . و نیز سؤال کنندگان بعضی از مشرکین معاصر رسول خدا ( صلی الله علیه و آله ) بوده اند ، چون از جمله " برای هر امتی اجل معینی است " می فهمیم که خدای تعالی به خاطر نافرمانی یک امت آن امت را قبل از فرارسیدن اجلش در دنیا هلاک نمی کند . و نیز از جمله " بگو من مالک نفع و ضرر خویش نیستم ... " می فهمیم سؤال کنندگان بعضی از مشرکین معاصر رسول خدا ( صلی الله علیه و آله ) بوده اند . پس اینکه بعضی از مفسرین  گفته اند : " منظور از قضاء ، عذاب روز قیامت ، و درخواست کنندگان بعضی از مشرکین امتهای قبل از اسلام بوده اند " گفتاری است که نباید به آن اعتناء شود .

منبع: http://qurankarim.blogfa.com/cat-9.aspx