هر انسانی بر اساس عقل و فطرت خود مایل است در برابر نعمتی که به او رسیده و کسی که این نعمت را به او عطا کرده است سپاسگزار باشد. این ویژگی حتی در حیوانات نیز وجود دارد و از کسی که به آنها غذا بدهد، با تکان دادن سر یا دم، تشکر می کنند. آن کسی که به ما هستی بخشیده و نعمتهای فراوانی عطا کرده خدای منان است؛ ولی به پاس حرمت والدین، خداوند متعال شکر والدین را در کنار شکر منعم (نعمت دهنده) حقیقی قرار داده و انسان را بر این شکر واداشته است. قرآن کریم می فرماید: «اَن اشکرلی و لوالدیک»؛ یعنی: ما به انسان سفارش کردیم که شکرگزار من و پدر و مادرت باش.
از این آیه معلوم می شود که شکر نعمت پدر و مادر مانند شکر خدا واجب است، بلکه عین سپاسگزاری از اوست و تمرد و سرپیچی از آن کفران است؛ چنانچه سجده بر آدم نیز عین سجده بر خدا محسوب می شد، ولی شیطان نافرمانی کرد و از بارگاه الهی طرد شد.
«راغب اصفهانی» می نویسد: تشکر و سپاسگزاری بر سه قسم است:
1- شکر قلبی؛ به این معنا که همواره نعمت و احسان کسی را در دل یادآوری کند.
2- شکر زبانی که در بین مردم معمول است. تعریف کردن از نعمت و بخشنده آن شکر زبانی است.
3- شکر عملی؛ یعنی جبران نعمت در حد قدرت و توان
منبع: مجله عقیدتی معارف اسلامی |