برایم بگو ایمان چیست؟

فردی در باره ایمان و تعریف آن از امیر مومنان – که درود و سلام خدا برو و خاندانش باد – پرسید. امام با بیانی شیوا منطقی و منظم بیان فرمودند که :

«ایمان بر چهار پایه استوار است :

    الف- صبر

    ب-   یقین

    ج-   عدل

    د-   جهاد

الف- صبر نیز بر چهار پایه قرار دارد .

    1- شوق ،

    2- هراس ،

    3- زهد

    4- انتظار.

• آن کس که اشتیاق بهشت دارد ، شهوت‌هایش کاستى گیرد ،

• و آن کس که از آتش جهنّم مى ترسد ، از حرام دورى مى‌گزیند ،

• و آن کس که در دنیا زهد مى ورزد ، مصیبت را ساده پندارد ،

• و آن کس که مرگ را انتظار مى کشد، در نیکى‌ها شتاب مى‌کند .

ب- یقین نیز بر چهار پایه استوار است :

    1- بینش زیرکانه ،

    2- دریافت حکیمانة واقعیت‌ها ،

    3- پند گرفتن از حوادث روزگار ،

    4- و پیمودن راه درست پیشینیان .

• پس آن کس که هوشمندانه به واقعیت ها نگریست ، حکمت را آشکارا بیند ،

• و آن که حکمت را آشکارا دید ، عبرت آموزى را شناسد ،

• و آن که عبرت آموزى را شناخت، گویا چنان است که با گذشتگان مى زیسته است .

ج- عدل نیز بر چهار پایه بر قرار است :

    1- فکرى ژرف اندیش ،

    2- دانشى عمیق و به حقیقت رسیده ،

    3- نیکو داورى کردن

    4- استوار بودن در شکیبایى .

• پس کسى که درست اندیشد به ژرفاى دانش رسید

• و آن کس که به حقیقت دانش رسید ، از چشمة زلال شریعت نوشید ،

• پس کسى که شکیبا شد در کارش زیاده روى نکرده با نیکنامى در میان مردم زندگى خواهد کرد .

د- جهاد نیز بر چهار پایه استوار است :

    1- امر به معروف

    2- نهى از منکر

    3- راستگویى در هر حال

    4- و دشمنى با فاسقان

• پس هر کس به معروف امر کرد ، پشتوانه نیرومند مؤمنان است ،

• و آن کس که از زشتى‌ها نهى کرد ، بینى منافقان را به خاک مالید ،

• و آن کس که در میدان نبرد صادقانه پایدارى کند حقّى را که بر گردن او بوده ادا کرده است ،

• و کسى که با فاسقان دشمنى کند و براى خدا خشم گیرد ، خدا هم براى او خشم آورد ، و روز قیامت او را خشنود سازد» .

    متن کلام امام علیه السلام:

وَ سُئِلَ [علیه السلام] عَنِ الْإِیمَانِ فَقَالَ الْإِیمَانُ عَلَى أَرْبَعِ دَعَائِمَ عَلَى الصَّبْرِ وَ الْیَقِینِ وَ الْعَدْلِ وَ الْجِهَادِ وَ الصَّبْرُ مِنْهَا عَلَى أَرْبَعِ شُعَبٍ عَلَى الشَّوْقِ وَ الشَّفَقِ وَ الزُّهْدِ وَ التَّرَقُّبِ فَمَنِ اشْتَاقَ إِلَى الْجَنَّةِ سَلَا عَنِ الشَّهَوَاتِ وَ مَنْ أَشْفَقَ مِنَ النَّارِ اجْتَنَبَ الْمُحَرَّمَاتِ وَ مَنْ زَهِدَ فِى الدُّنْیَا اسْتَهَانَ بِالْمُصِیبَاتِ وَ مَنِ ارْتَقَبَ الْمَوْتَ سَارَعَ إِلَى الْخَیْرَاتِ وَ الْیَقِینُ مِنْهَا عَلَى أَرْبَعِ شُعَبٍ عَلَى تَبْصِرَةِ الْفِطْنَةِ وَ تَأَوُّلِ الْحِکْمَةِ وَ مَوْعِظَةِ الْعِبْرَةِ وَ سُنَّةِ الْأَوَّلِینَ فَمَنْ تَبَصَّرَ فِى الْفِطْنَةِ تَبَیَّنَتْ لَهُ الْحِکْمَةُ وَ مَنْ تَبَیَّنَتْ لَهُ الْحِکْمَةُ عَرَفَ الْعِبْرَةَ وَ مَنْ عَرَفَ الْعِبْرَةَ فَکَأَنَّمَا کَانَ فِى الْأَوَّلِینَ وَ الْعَدْلُ مِنْهَا عَلَى أَرْبَعِ شُعَبٍ عَلَى غَائِصِ الْفَهْمِ وَ غَوْرِ الْعِلْمِ وَ زُهْرَةِ الْحُکْمِ وَ رَسَاخَةِ الْحِلْمِ فَمَنْ فَهِمَ عَلِمَ غَوْرَ الْعِلْمِ وَ مَنْ عَلِمَ غَوْرَ الْعِلْمِ صَدَرَ عَنْ شَرَائِعِ الْحُکْمِ وَ مَنْ حَلُمَ لَمْ یُفَرِّطْ فِى أَمْرِهِ وَ عَاشَ فِى النَّاسِ حَمِیداً وَ الْجِهَادُ مِنْهَا عَلَى أَرْبَعِ شُعَبٍ عَلَى الْأَمْرِ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّهْیِ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ الصِّدْقِ فِى الْمَوَاطِنِ وَ شَنَآنِ الْفَاسِقِینَ فَمَنْ أَمَرَ بِالْمَعْرُوفِ شَدَّ ظُهُورَ الْمُؤْمِنِینَ وَ مَنْ نَهَى عَنِ الْمُنْکَرِ أَرْغَمَ أُنُوفَ الْکَافِرِینَ وَ مَنْ صَدَقَ فِى الْمَوَاطِنِ قَضَى مَا عَلَیْهِ وَ مَنْ شَنِئَ الْفَاسِقِینَ وَ غَضِبَ لِلَّهِ غَضِبَ اللَّهُ لَهُ وَ أَرْضَاهُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ

---

نهج البلاغه حکمت 31 - معرفة اقسام الایمان