معصومین چگونه معصوم شدند؟

• آیا خداوند عده‌ای را برگزید و آنان را با هدایتی خاص بالا برده و معصومشان کرد است؟

• یا آنکه آنان به انتخاب و اختیار و آنگاه با عمل خویش بدان مقام رسیدند؟

• و اگر اینطور است، آیا هر کسی می‌تواند به آن جایگاه برسد؟

اینها سوالاتی است که در این نوشتار به آنها پاسخ خواهیم داد.

در اینکه باید پیامبران و ائمه - که سلام و درود خداوند برآنان باد- باید معصوم باشند، هیچ شکی نیست چراکه  در غیر اینصورت هدف از بعثت آنان تحقق نمی یابد.

اما باید توجه داشت که دعوت به سوی این هدف که همان هدایت بشر به سوی حق است،‌ امری خارج از اختیار و هدایتی تکوینی نبوده و معصومین مجبور به آن نبودند، چراکه در این‌صورت دیگر حجت خدا نخواهند بود و خداوند نیز در قیامیت نمی‌تواند سوال کند که چرا مانند آنان نبودید و مثل ایشان عمل نکردید.

پس تنها در صورتی رفتار و گفتار معصومین برای خداوند و بندگان حجت خواهد بود که لااقل بخشی از عللِ عصمتِ فرستادگان الهی در اختیار خودشان بوده باشد.

ایجاد هرکمالی در وجود انسان نیازمند صدها مقدمه و شرط (مانند: اصالت والدین ،‌ اعمال آنان،‌ و حتی عوامل طبیعی و... ) است، اما تا این لوازم و شرایط به اختیار و رفتار آن شخص  اضافه نگردد آن کمال حاصل نمی‌آید. پس اگر خداوند تمام شرایط را برای عصمت معصومین فراهم آورَد، تا آنگاه که او خود قدم مناسبی برندارد مصونیتی برایش حاصل نمی‌شود. نیل به مقام خطیر امامت  (که عصمت یکی از شرایط آنست) نیز همین‌گونه است.

 البته این نکته درخور توجه است که وقتی تمام شرایط عصمت (از سوی خداوند) برای کسی فراهم آید،‌ عادتا آن شخص هیچگاه مرتکب گناه نمی‌شود، زیرا چنین شخصی آنقدر به جایگاه انسان و مقام خداوند آگاه است که حاضر به از دست دادن آن مقام نمی‌گردد، همچنان که ما هیچگاه به سمّ مهلکی که خوردنش را به قیمت باختن جان خود می‌دانیم،  دست نمی‌زنیم.

از آنچه گفته شد، برآمد که معصومیت نیازمند دو عامل اساسی است وآن دو عبارتند از:

1- عوامل زمینه ساز و مقدماتی که خارج از اختیار آدمی بوده و باید از سوی خداوند فراهم آیند.

2- عوامل شکوفا ساز آن که در اختیار انسان و در گرو خواست و عمل اوست.

حال می‌توان فهمید که آیا غیر از معصومین -علیهم السلام-، دیگران نیز می‌توانند به آن مقام نائل آیند یا نه؟

اگر فرض کنیم تمام شرایطی که در اختیار ما نیست از سوی خداوند برای کسی فراهم آید مسلماً این امر برای وی ممکن خواهد بود (همانگونه که بزرگانی چون زینب کبری و ابوالفضل العباس به مرحله‌ای از آن رسیدند) اما باید توجه داشت که افراد بسیار کمی هستند که از همه  قوای خود در جهت شکوفایی تمام آنچه پروردگار متعال برایشان زمینه سازی کرده است بکار برند.(1)

---

1- ر.ک : پاسخ به پرسش‌های دینی ؛ محمد باقر موسوی همدانی

منبع: http://www.tebyan.net/index.aspx?pid=40966