تسنیم

مطالب قرآنی: مقالات-حدیث-گزارش-درباره قرآن-پند بزرگان-کتابشناسی-علوم قرآنی-حفظ قرآن-شان نزول-پرسش و پاسخ-آیامیدانید-دین و زندگی

تسنیم

پاکدستی

بسوی آرمانشهر

(5)

اشاره:

آسمان بار امانت نتوانست کشید قرعه فال به نام من دیوانه زدند

و خدای متعال، خود، انسان را خلق کرد؛

و او را امین خود قرار داد؛ و انسان پذیرفت تا امانتدار باشد از برای خدا؛

و پاکدستی اش را بر فرشتگان- که متحیر بودند از این همه لطف خدا به انسان- ثابت کند؛

و انتهای راه، که باز هم در قرآن، کلام خدا به تصویر کشیده شده است؛ که خود می گوید:

ما امانت داران را در بهشت برین جای دهیم که جایگاهی بس سزاوار و شایسته است...

پاکدستی از دیدگاه قرآنی

«وَالذّینَ هُم لاَمانَاتِهِم وَ عَهدِهِم رَاعُونَ:

و مومنین که امانت ها و عهد خود را رعایت می کنند.» (مومنون/8)

خداوند متعال صفات مومنان را یادآور شده و در این میان یکی از صفات مهم مومنان را امانتداری و پاکدستی آن ها ذکر می کند.

پاکدستی از دیدگاه اهل بیت (علیهم السلام)

رسول خدا صلی الله علیه و آله:

«لا ایمانً لِمَن لا امانَةَ لَهُ: آن کس که امانتدار نیست، ایمان ندارد.»

به حضرت علی علیه السلام عرض کردند:

زنی است در مدینه که مردم، دختران خود را نزد او می گذارند که تربیت و اصلاح کند و با این حال (یعنی با اینکه درآمدش زیاد نیست) کسی را مانند او پر روزی ندیدیم. فرمود: آن زن راستگوست و امانت را ادا می کند و اینها روزی را (به طرف آدمی) جلب می کند.

پاکدستی از نگاه بزرگان

حکایت اول

مروی است: لقمان بنده ای بود سیاه، که بر چرانیدن گوسفندان مشغول بود و بعد از عهد بعید و زمان طویل، شخصی که در اوایل شبانی رفیق وی بود، دید که جمع کثیری در مجلس لقمان جمع شده و بر نصیحت ها و شنیدن مسائل از وی بهره ور شده و سود می برند. آن رفیق از وی پرسید: تو آن نیستی که در چرانیدن گوسفندان با من شریک بودی؟ گفت: بلی. گفت: از چه صفت، خصلت تو چنین بلند شدی؟ جواب گفت: به راستگویی، ادای امانت و دوری از سخنی که به کار نمی آید و در گفتن وی سودی نداشتم.

حکایت دوم

در نبرد «خیبر» مسلمانان دچار کم غذایی شدند. مسلمانان چند دژ از قلعه خیبر را گشوده بودند، اما آن دژی که مواد غذایی فراوانی در آنجا انبار شده بود، به دست مسلمانان نیفتاده بود.

در این هنگام، چوپان سیه چرده ای که برای یهودیان خیبر گله داری می کرد، به حضور پیامبر شرفیاب شد و درخواست کرد که حقیقت اسلام را بر او عرضه کند. وی در همان نخستین جلسه ها، بر اثر گفتار مستدل و منطقی آن فرستاده خدا، ایمان آورد و سپس گفت: همه این گوسفندان، امانت یهودیان خیبر در دست من است. اکنون که رابطه من با صاحبان گوسفند قطع شده است، تکلیف من چیست؟ حضرت در برابر چشم صدها سرباز گرسنه، با کمال صراحت فرمود: در آئین ما، خیانت به امانت یکی از بزرگترین گناهان است، بر تو لازم است همه گوسفندان را تا در قلعه ببری و همه را به دست صاحبانش برسانی.

او نیز دستور پیامبر را پیروی کرد. سپس بی درنگ در جنگ به جهاد پرداخت و در راه اسلام به شهادت رسید.

گستردگی مفهوم امانت

امانت اگرچه معمولاً به امانت های مالی گفته می شود، ولی در منطق قرآن، امانت مفهوم وسیعی دارد که تمام شئون زندگی اجتماعی، سیاسی و اخلاقی را در بر می گیرد. نعمت های مختلف خدا هر یک امانتی از امانات او هستند؛ آئین حق، کتب آسمانی، دستور العمل های پیشوایان راه حق و همچنین اموال و فرزندان و پست ها و مقام ها، همه امانت های اویند که مومنان در حفظ و ادای حق آن ها می کوشند.

فواید پاکدستی

1. حاکم شدن فضای اعتماد به همدیگر

2. گسترش امنیت و آسایش در جامعه

3. تحکیم جایگاه اجتماعی افراد

4. داشتن زندگی شاد و نشاط آور

5. کامل شدن ایمان و فضائل اخلاقی

6. محبوبیت نزد خداوند متعال

7. رسیدن به سرچشمه فضائل

8. تقویت احساس اعتماد به نفس و آرامش وجدان

9. هماهنگی با انبیاء و اولیاء

10. مایوس شدن شیطان

11. امنیت در روز قیامت

12. ایجاد وحدت و همدلی

کجا شد عهد و پیمان را چه کردی؟ امانت های چون جان را چه کردی؟

نشاط عاشقی گنجی است پنهان چه کردی گنج پنهان را چه کردی؟

تو را با من نه عهدی بود ز اول بیا بنشین، بگو آن را چه کردی؟

(مولوی)