تسنیم

مطالب قرآنی: مقالات-حدیث-گزارش-درباره قرآن-پند بزرگان-کتابشناسی-علوم قرآنی-حفظ قرآن-شان نزول-پرسش و پاسخ-آیامیدانید-دین و زندگی

تسنیم

مطالب قرآنی: مقالات-حدیث-گزارش-درباره قرآن-پند بزرگان-کتابشناسی-علوم قرآنی-حفظ قرآن-شان نزول-پرسش و پاسخ-آیامیدانید-دین و زندگی

تاریخچه شیعه

 

»شیعه» در لغت به دو معنا اطلاق می شود.

شیعه در لغت و اصطلاح:

«شیعه» در لغت به دو معنا اطلاق می شود:

1- توافق و هماهنگی دو یا چند نفر بر مطلبی
2-  پیروی کردن فردی یا گروهی از فرد یا گروهی دیگر

شیعه در اصطلاح به مسلمانانی گفته می‌شود که به خلافت و امامت بلافصل حضرت علی (ع) معتقدند. بر این عقیده‌اند که امام و جانشین پیامبر (ص) از راه نصّ شرعی تعیین می‌شود و امامت حضرت علی (ع) و دیگر امامان شیعه نیز از راه نصّ شرعی ثابت شده است.
نخستین بار پیامبر اکرم (ص) دوستان و پیروان حضرت علی (ع) را شیعه خواندند. این مطلب در احادیث متعددی از آن حضرت روایت شده است.

در «سیوطی»، از «جابر بن عبدالله انصاری» و «ابن عباس» و حضرت علی (ع) روایت شده است که پیامبر اکرم (ص) در تفسیر آیه‌ «ان الذین آمنوا و عملواالصالحات اولئک هم خیر البریّة» (بیّنه، 7) به حضرت علی (ع) اشاره کرده و فرموده‌اند: تو و شیعیانت روز قیامت رستگارید.
در تاریخ شیعه، فرقه‌هایی پدید آمده که بسیاری از آنها از بین رفته‎ است. شیعه‌ «اثناعشریه» (دوازده امامی) و شیعه «زندیه» و شیعه‌ «اسماعیلیه» فرقه های بسیار مهم و اصلی شیعه‎اند. موضوع بحث این بخش شیعه‌ اثناعشریه (دوازده امامی) است.

وجه تسمیه:
بیشتر شیعه را شیعه دوازده‎امامیه یا اثناعشریه تشکیل می‌دهد. ‌از آنجا که آنان جانشینان پیامبر اکرم (ص) را دوازده نفر می‌دانند، اثنا عشریه (دوازده امامی) نامیده شده‌اند. نام و خصوصیات امامان دوازده گانه، در احادیثی از پیامبر اکرم (ص)، به این شرح روایت شده است:

1ـ علی بن ابی طالب (ع) یا امام علی
 2ـ حسن بن علی (ع) یا امام حسن
 3ـ حسین بن علی  (ع) یا امام حسین
4ـ علی بن الحسین  (ع) یا امام سجّاد
 5ـ محمد بن علی (ع) یا امام باقر
 6ـ جعفر بن محمد  (ع) یا امام صادق
 7ـ موسی بن جعفر  (ع) یا امام کاظم
 8ـ علی بن موسی (ع) یا امام رضا
 9ـ محمد بن علی (ع) یا امام جواد
 10ـ علی بن محمد (ع) یا امام هادی
 11ـ حسن بن علی (ع) یا امام عسکری
 12- ‌حجة بن الحسن یا مهدی موعود (عج)

شیعه اثناعشریه بر مسئله‌ امامت تأکید خاصّی دارد و عصمت امام و برتری او بر دیگر افراد امت اسلامی را بسیار مهم و اساسی می‌داند. همچنین، امامت را - پس از سه امام نخست - به فرزندان امام حسین (ع) منحصر می‌داند. با توجه به این عقاید ویژه درباره‌ امامت، به «امامیه» شهرت یافته است.

«شیخ مفید»، پس از تعریف شیعه، به کسانی که به امامت بلافصل حضرت علی (علیه السلام) عقیده دارند درباره‌ شیعه‌ می گوید: این عنوان مخصوص آن دسته از شیعه است که به وجود امام در هر زمان و وجوب نصّ جلّی و عصمت و کمال برای هر امامی معتقد است؛ و امامت را (غیر از سه امام نخست) به فرزندان امام حسین (ع) منحصر می‌داند.

تاریخ پیدایش تشیّع:
پس از رحلت پیامبر اکرم (ص)، اختلافاتی پدید آمد و فرقه‌هایی  ایجاد شد. مسئله‌ خلافت و امامت مهمترین اختلافی بود که در نخستین روزهای پس از رحلت پیامبر اکرم (ص) پدید آمد و مسلمانان را به دو دسته تقسیم کرد. دسته ای معتقد بودند که امامت، همانند نبوت، منصب و مقامی الهی است. امام باید از خطا و گناه معصوم باشد و این صفت را جز خداوند کسی نمی‌داند. بنابر این، راه تعیین امام نصّ الهی است که در قرآن یا احادیث نبوی بیان شده است. طبق این نصوص، علی بن ابی طالب (ع) جانشین پیامبر (ص) و امام مسلمین است. حضرت علی (ع) و بنی هاشم و گروهی از بزرگان صحابه -‌ اعم از مهاجران و انصار - طرفدار این نظریه بودند. این همان عقیده‌ شیعه، بخصوص شیعه امامیه، در مسئله امامت است.

دسته‌ دیگر - که در رأس آنها ‌«ابوبکر» و «عمر» قرار داشتند - بر این عقیده بودند که پیامبر اکرم (ص) برای خود جانشین تعیین نکرده و این کار را به مسلمانان واگذار کرده است. بر همین اساس و با توجه به اهمیت مسئله خلافت و امامت و نقش حیاتی آن در سرنوشت امت اسلامی، در اقدامی شتابزده، در شرایطی که حضرت علی (ع) و عده‌ای از بزرگان صحابه به تطهیر و تدفین بدن مطهر پیامبر اکرم (ص) مشغول بودند، عده‌ای از مهاجران و انصار در «سقیفه‌ بنی‏ساعده» گرد هم آمدند و - پس از گفتگوهایی درباره خلیفه‌ پیامبر (ص) - با ابوبکر به عنوان جانشین پیامبر (ص) بیعت کردند.

شرایط سیاسی و اجتماعی دنیای اسلام و جهان به گونه‌ای بود که اگر امام علی (ع) و هواداران او برای اثبات عقیده خود و عملی ساختن آن به اقدامات عملی و خصمانه دست می‌زدند، موجودیت اسلام از ناحیه دشمنان خارجی (امپراتوری ایران و روم) و دشمنان داخلی (منافقان) آسیب جدّی می دید.

امام علی (ع) مصلحت اسلام و مسلمانان را پیروی با روش صبر و مدارا دید. در مواقع مناسب نیز دیدگاه خود را درباره نادرستی عمل آنان بیان می‌کرد. از درگیریهای خصومت آمیز خودداری می کرد و در هدایت و پیشبرد جامعه اسلامی از هیچ تلاش و کوششی خودداری نمی کرد و دستگاه خلافت را در حل مشکلات یاری می کرد؛ تا آنجا که از خلیفه دوم نقل شده که هفتاد بار گفته است: اگر علی نبود، عمر هلاک می‌شد؛ و نیز گفته است: خدایا، مرا برای برخورد با مسئله‌ دشواری که علی بن ابی طالب (ع) حضور ندارد باقی مگذار.

در هر حال، شیعه - به عنوان پیروان علی بن ابی طالب (ع) و معتقدان به امامت بلافصل او - در نخستین روزهای پس از رحلت پیامبر اکرم (ص) پدید آمد. البته روایاتی نیز یافت می‌شود که لفظ شیعه در زمان حیات پیامبر (ص) بر چهار تن از صحابه (سلمان، مقداد، ابوذر، عمار یاسر) اطلاق می‌شد. این افراد از کسانی بودند که در مسئله خلافت و امامت حضرت علی (علیه السلام) را خلیفه بلافصل پیامبر می‌دانستند.

با توجه به اینکه نظریه‌ ‌شیعه در مسئله‌ امامت به نصوص کتاب و سنّت مستند است، می‌توان گفت که تشیع، در حقیقت، با اسلام همراه بوده است؛ اگرچه پس از رحلت پیامبر اکرم (ص) موجودیت یافت.

 

منبع: شبکه پیام سیما

نظرات 0 + ارسال نظر
برای نمایش آواتار خود در این وبلاگ در سایت Gravatar.com ثبت نام کنید. (راهنما)
ایمیل شما بعد از ثبت نمایش داده نخواهد شد