|
«غیر المغضوب علیهم» (نه راه کسانى که مورد خشم تو واقع شدهاند)؛ چه کسانى مورد خشم خدایند؟ آنان که در راه غیر گام نهادهاند و انبوه خلق بیخبر و بىاراده و سست عنصر یا باخبر و بااراده؛ ولى سست عنصر را با خود بدان سو می کشانند. کسانى که در طول تاریخ سررشته کار و بار انسانها را به قهر و جبروت یا به رنگ و فریب در دست گرفتهاند و از آنان موجوداتى بىاختیار و ابزار و دنبالهرو ساخته اند. کسانى که از راه تحمیق و تحمیل بر انسانها مجال عشرتهاى پلید و رذیلانه خود را فراهم آوردهاند. به بیان دیگر، آن کسانى مورد خشم خدایند که راه باطل را - نه از سر جهالت و بیخبرى - از روى عناد و خودپرستى و خودکامگى پیمودهاند.
در واقعیت تاریخ، این گروه را طبقات عالیه و قدرتمندان دنیوى تشکیل مىدادهاند که همواره هدفهاى دینى بر فلسفه وجود آنان خط بطلان مىکشید. بجز این دو گروه - هدایتیافتگان و غضبشدگان- دسته سومى نیز وجود دارد که راه آنان نیز در نهایت به همان نقطهاى مىرسد که راه مغضوبان ختم مىشود. جمله بعد به این دسته از مردم اشاره مىکند.
«و لا الضالین» (و نه راه گمشدگان و گمراهان)؛ آنان که از سر بیخبرى و ناآگاهى و به تبعیت از پیشوایان گمراهساز در راهى غیر از راه خدا و حقیقت روانه می شوند و حال آنکه گمان مىکنند در راه درست و راست گام مىزنند، اما بدرستى در بیراههاى خطرناک و به سوى عاقبتى تلخ قدم بر مى دارند.
این گروه نیز در تاریخ بوضوح دیده می شوند؛ همه کسانى که در نظامهاى جاهلى - چشم بسته و سر به زیر - دنبالهرو خواست و اراده آن پیشوایان اند و به سود آنان منادیان حق و عدل و پیامآوران آیین خدا را نافرمانی می کنند و گاهی رو در روى آنان می ایستند و لحظه ای نیز در این موضع نابخردانه تجدید نظر نمی کنند.
سوره حمد سرآغاز قرآن است که در نماز خوانده می شود (فاتحةالکتاب). دیباچه قرآن - مانند دیباچه هر کتابى- نشان دهنده طرحى کلى از مجموعه معارف این کتاب است. فاتحةالکتاب نیز فهرست گونهاى است از نقاط برجسته و خطوط اصلى معارف قرآن و خلاصهاى از راهنماییهاى مهم را شامل می شود:
- جهانیان و جهانها واحدى پیوستهاند و یکسره از آن خدا: «رب العالمین».
- همه چیز و همه کس مورد مهر و عطوفت خداست و مؤمنان مورد رحمت و لطف ویژه اویند: «الرحمن الرحیم».
- زندگى انسان پس از این جهان همچنان متداوم و مستمر است و حاکمیت مطلق از آن خداست: «مالک یوم الدین».
- انسان باید از بند عبودیت غیر خدا برهد و در سایه تدبیر خدا با ویژگیهاى انسانى و در راه انسانیت آزادانه و بااختیار زندگی کند: «ایاک نعبد».
- انسان باید برنامه سعادت آفرین راه راست زندگى را از خدا بخواهد و بستاند: «اهدناالصراط المستقیم».
- باید جبهه دشمنان و دوستان و موضع هر کدام و انگیزههایشان را بشناسد و در برابر هر جبهه موضعی فراخور ایمان خویش انتخاب کند: «صراط الذین».
از فرمایشهای مقام معظم رهبری
منبع: شبکه پیام سیما | 
